فشار خون چیست ؟
فشار خون به نیرویی گفته می شود که خون هنگام جابجایی توسط قلب بر دیواره رگ های خونی وارد می کند. متخصصان بهداشتی، فشار خون را برحسب میلی متر جیوه (mm Hg) اندازه گیری می کنند.
پزشکان می توانند از فشار خون به عنوان شاخص سلامت قلب فرد استفاده کنند. افرادی که فشار خون بالایی دارند، در معرض خطر ابتلا به مشکلات قلبی و آسیب به دیواره رگ های خونی هستند.
فشار خون خیلی پایین یا افت فشار خون هم خوب نیست و می تواند در شرایط خاص مانند حین عفونت های شدید، غیرطبیعی باشد.
فشار خون سیستولیک و دیاستولیک
در اندازه گیری فشار خون دو عدد وجود دارد که با اعداد بالا (سیستولیک) و پایین (دیاستولیک) شناخته می شوند. سیستولیک عدد بالای فشار خون و دیاستولیک عدد پایین آن است.
نیرویی که خون در حین حرکت به دیواره ی رگها وارد می کند، فشار سیستولیک است. فشار دیاستولیک نیز فشار موجود در شریان ها بین دو ضربان قلب و در حالت استراحت است.
برای جلوگیری از بالا و پایین شدن فشار خون، باید آن را در سطح نرمال و طبیعی حفظ کرد. محدوده ی سالم فشار خون در زیر آورده شده است.
دامنه ی سالم فشار خون
طبق گزارش انجمن قلب آمریکا، محدوده سالم فشار خون به صورت زیر است:
- سیستولیک: کمتر از 120
- دیاستولیک: کمتر از 80
اعداد زیر هم به معنای پایین بودن فشارخون است:
- سیستولیک: 90 یا کمتر
- دیاستولیک: 60 یا کمتر
کاهش فشار خون در ورزشکاران و جوانان شایعتر از افراد دیگر است.
اعداد زیر به معنای بالا بودن فشارخون است:
- سیستولیک: 120-129
- دیاستولیک: کمتر از 80
این اعداد برای بزرگسالان است. در مورد محدوده ی فشارخون نرمال برای کودکان با پزشک صحبت کنید زیرا سن، وزن و جنسیت می توانند بر این اعداد تأثیر بگذارند.
گاهی اوقات بالا و پایین رفتن فشارخون، علامت یک بیماری جدی است. بنابراین باید از علایم این وضعیت آگاهی کامل داشته باشید و با مشاهده ی آنها، به پزشک مراجعه کنید. در این قسمت به علل و علایم نوسانات فشارخون اشاره شده است.
اشخاص با شنیدن اصطلاح «فشار خون» به یاد بیماری فشار خون بالا می افتند.
اما در واقع مقصود، همان نیرو، قدرت و یا فشاری است که از سوی خونی که در رگ ها جریان دارد به دیواره رگ وارد می شود. این فشار در حقیقت یکی از علائم مهم حیات به شمار می رود و بدون وجود آن، گردش خون در بدن ما امکان پذیر نیست. میزان آن در نواحی مختلف بدن متفاوت است.
به طور مثال در نواحی نزدیک به قلب بیشتر است و با دور شدن از قلب به تدیج کاهش می یابد. همچنین مقدار آن در شاهرگ ها بیش از رگ ها است. اما به طور کلی یک گستره خاصی را در بر می گیرد. فشار خون با استفاده از انواع فشارسنج ها مورد اندازه گیری قرار گرفته و با واحد میلی متر جیوه (mm Hg) بیان می گردد.
جدول فشار خون
در جدول زیر بر اساس سن نشان داده شده چه فشاری بالا ، طبیعی و یا پایین است.
توجه داشته باشید در جدول زیر ، فشار پایین درواقع حداقل فشار خون و فشار بالا حداکثر فشار خون استاندارد در رنج سنی مشخص شده است.
فشار خون نرمال
همانطور که گفتیم، میزان فشار خون در تمام قسمت های بدن یکسان نیست. از این رو، همیشه در هنگام اندازه گیری فشار خونتان، دو عدد را به شما گزارش می کنند. عدد اول بیشترین میزان فشار خون یا همان فشار سیستولیک و عدد دوم، کمترین میزان، یعنی فشار خون دیاستولیک می باشد. فشار خون نرمال در سنین مختلف با هم متفاوت است.
این تعرفه، در نوزادان و کودکان اعداد کوچکتری را در بر می گیرد. علاوه بر سن، شرایط جسمی و محیطی نیز می توانند در تعیین این فشار مؤثر باشند. از این رو، فشار خون نرمال را به صورت بازه ای از اعداد برای شما بیان می کنیم. به طور کلی برای یک فرد سالم و در حال استراحت:
- فشار خون سیستولیک در بازه ۹۰ تا ۱۲۰ میلی متر جیوه قرار دارد.
- فشار خون دیاستولیک در بازه ۶۰ تا ۸۰ میلی متر جیوه قرار دارد.
حال به راحتی می توان با استفاده از این اعداد و بازه ها، به میزان افت فشار خون و یا افزایش فشار خون پی برد.
فشار خون بالا و فشار خون پایین؛ کدام خطرناک تر است؟
با توجه به اینکه بیماری پرفشاری خون، یک بیماری شایع در جامعه کنونی است، به طور حتم به راحتی پاسخ سؤال بالا را با خود زمزمه کردید. بله همانطور که می دانید، فشار خون بالا خطرناک تر از فشار خون پایین است. در واقع هر دو حالت غیر عادی بوده و لازم است به سرعت در صدد برطرف کردن مشکل برآیید.
اما رفع حالت افت فشار خون از طریق به کار گیری روش های مختلف خانگی، تزریق سرم و یا داروهای تقویتی آسان تر از برطرف کردن پرفشاری خون است. از سوی دیگر، فشار خون بالا یک بیماری خطرناک است که می تواند تا مدت ها بدون علامت باشد. حتما شنیده اید که این عارضه را قاتل خاموش نیز می نامند.
دلایل فشار خون بالا
بیماری فشار خون بالا به دو صورت اولیه و ثانویه ظاهر می شود. چنانچه در اثر یک عامل اولیه دیگر از جمله بیماری های قلبی و عروقی، کلیوی و… ایجاد شود، آن را فشار خون ثانویه گویند. اما اگر بروز فشار خون بدون هیچ گونه بیماری پیش زمینه ای دیگر در فرد پدید آید آن را فشار خون اولیه گویند.
تنها حدود ۵ درصد از افراد مبتلا به بیماری پرفشاری خون جزو دسته اول هستند و می توان با درمان یا کنترل بیماری زمینه ای، عوارض فشار خون بالا را کاهش داد. در حالی که ۹۵ درصد دیگر، مبتلا به فشار خون اولیه بوده و شناسایی علت بروز بیماری غیر ممکن است. کنترل عوارض فشار خون بالا در بیماران گروه دوم قرار بسیار سخت تر است.
هر چند که این بیماری علت مشخصی ندارد اما عوامل زیادی در افزایش درصد احتمال بروز آن مؤثرند. شناسایی برخی از آن عوامل می تواند در پیشگیری از آن نقش مهمی داشته باشد. برخی از عوامل مؤثر در بروز بیماری فشار خون بالا به شرح زیر می باشند:
1. افزایش سن
افزایش سن و ورود به دوران سالمندی یکی از عوامل ابتلا به بیماری پرفشاری خون می باشد. متأسفانه حدود ۲۵ درصد افراد بالای ۴۰ سال به این بیماری مبتلا هستند.
2. چاقی
هر چه وزن فرد بیشتر باشد فعالیت رگ ها و عروق جهت خون رسانی و تأمین اکسیژن بافت های مختلف بدن بیشتر بوده و فشار خون افزایش می یابد. از این رو چاقی و اضافه وزن نیز می تواند یک عامل تشدید کننده فشار خون بالا باشد.
3. تغذیه ناسالم
گنجاندن مواد غذایی ناسالم در رژیم غذایی در طولانی مدت موجب بروز پرفشاری خون می شود. اگر بیش از حد نمک و چربی مصرف می کنید و یا غذاهای حاوی پتاسیم را از برنامه غذایی خود حذف کرده اید بهتر است از همین لحظه به فکر اصلاح رژیم غذایی خود برآیید.
4. فعالیت بدنی کم
ورزش و فعالیت جسمانی موجب سلامت قلب و عروق شده و فشار خون نرمال را برای شما به ارمغان می آورد. در حالی که عدم فعالیت جسمانی علاوه بر آنکه موجب بروز چاقی (که خود یه عامل مؤثر در بروز این بیماری است) می شود، میزان تپش قلب را نیز بالا می برد که به نوبه خود می تواند تشدید کننده فشار خون بالا باشد.
5. مصرف دخانیات
مصرف دخانیات در دراز مدت می تواند آسیب جدی به رگ ها و قلب وارد کند. این امر نقش بسزایی در بروز فشار خون بالا دارد.
6. ژنتیک
فشار خون بالا از جمله بیماری هایی است که عامل ژنتیک و وراثت می تواند در آن دخیل باشد. به طوری که فردی که یکی از والدین او یا هر دوی ایشان مبتلا به این بیماره بوده اند دو برابر بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به این بیماری است.
بدون دیدگاه